2025-05-06 14:21:09 ใน ความรู้ทั่วไป » 0 121

หัวข้อ: ค่าไอดี (Iodine Number) ของ Activated Carbon คืออะไร?

Activated Carbon หรือ คาร์บอนกัมมันต์ เป็นวัสดุกรองน้ำที่มีคุณสมบัติพิเศษในการดูดซับสารปนเปื้อนต่าง ๆ จากน้ำและอากาศ หนึ่งในค่าที่ใช้บ่งชี้คุณภาพของ Activated Carbon อย่างแพร่หลายคือ "ค่าดัชนีไอโอดีน" หรือที่เรียกว่า Iodine Number (ID)

บทความนี้จะอธิบายว่า Iodine Number คืออะไร สำคัญอย่างไร และมีผลต่อประสิทธิภาพของการกรองอย่างไรบ้าง เพื่อให้ผู้อ่านสามารถเข้าใจและเลือกใช้สารกรองได้เหมาะสมกับระบบของตนเอง

Iodine Number คืออะไร?

Iodine Number คือ ค่าที่ใช้บ่งบอกความสามารถของ Activated Carbon ในการดูดซับโมเลกุลขนาดเล็ก เช่น สารอินทรีย์ที่ละลายน้ำได้ โดยค่าดังกล่าวมาจากการทดสอบปริมาณไอโอดีน (Iodine) ที่สามารถดูดซับได้บนพื้นผิวของคาร์บอนกัมมันต์

ค่าดัชนีไอโอดีนวัดเป็นหน่วย มิลลิกรัมต่อกรัม (mg/g) ซึ่งหมายถึง ปริมาณไอโอดีนที่สามารถดูดซับได้ต่อคาร์บอน 1 กรัม ยิ่งค่า ID สูง แสดงว่า Activated Carbon นั้นมีพื้นที่ผิวและรูพรุนมาก จึงมีศักยภาพในการดูดซับสารได้ดี

ค่าID Number ควรอยู่ในช่วงใด?

• ค่า ID ทั่วไปของ Activated Carbon จะอยู่ในช่วง 500–1200 mg/g

• 500–700 mg/g: ประสิทธิภาพทั่วไป เหมาะกับการใช้งานทั่วไป เช่น การกรองกลิ่น สี คลอรีน พื้นฐาน

• 800–1000 mg/g: ประสิทธิภาพระดับกลางถึงสูง เหมาะกับระบบกรองน้ำดื่ม หรือระบบ RO

• >1000 mg/g: คุณภาพสูง เหมาะกับงานอุตสาหกรรมเฉพาะทาง เช่น การกรองสารเคมีระเหย หรือสารพิษ

ความสำคัญของค่า ID

1. ชี้วัดพื้นที่ผิวของคาร์บอน
   คาร์บอนที่มีค่า ID สูงแสดงถึงพื้นที่ผิวขนาดใหญ่ ซึ่งหมายความว่ามีจุดให้สารปนเปื้อนเกาะได้มาก จึงดูดซับได้ดีกว่า

2. ประเมินอายุการใช้งาน
   ค่าที่สูงมักสื่อถึงความสามารถในการดูดซับมากกว่า จึงใช้งานได้นานก่อนอิ่มตัว (saturation)

3. เปรียบเทียบคุณภาพของคาร์บอนแต่ละชนิด
   ผู้ผลิตสารกรองคาร์บอนหลายรายจะระบุค่า ID ไว้บนสเปกสินค้า เพื่อให้ผู้ใช้งานเลือกตามความต้องการ

4. ใช้ประเมินประสิทธิภาพหลังการใช้งาน
   การทดสอบ ID ของสารกรองที่ใช้งานแล้ว ช่วยประเมินได้ว่าสารกรองหมดอายุหรือยัง

ค่า ID กับประเภทงานกรอง

• น้ำดื่มทั่วไป: ควรเลือก Activated Carbon ที่มีค่า ID ประมาณ 800–1000 mg/g

• ระบบ RO/DI: ควรใช้ ID สูงกว่า 1000 mg/g เพื่อรองรับการกรองที่ต้องการความบริสุทธิ์สูง

• ระบบบำบัดน้ำเสีย: หากเป็นการดูดซับสารอินทรีย์ ควรใช้ ID มากกว่า 900 mg/g

ข้อควรระวัง

• ค่า ID ไม่สามารถบ่งชี้ความสามารถในการดูดซับสารโมเลกุลขนาดใหญ่ เช่น น้ำมัน หรือสารสี (Color Bodies) ได้อย่างสมบูรณ์ จึงควรพิจารณาร่วมกับค่าพารามิเตอร์อื่น เช่น Methylene Blue Number (MBN)

• Activated Carbon ที่มีค่า ID สูงมาก อาจมีต้นทุนสูง และไม่จำเป็นต้องใช้ในระบบทั่วไปเสมอไป ควรเลือกตามความเหมาะสม

สรุป

Iodine Number หรือค่าดัชนีไอโอดีน เป็นหนึ่งในตัวชี้วัดคุณภาพของสารกรองคาร์บอน ที่ใช้แสดงความสามารถในการดูดซับสารอินทรีย์ขนาดเล็ก ยิ่งค่าสูง แสดงว่าวัสดุนั้นมีพื้นที่ผิวสูงและประสิทธิภาพในการดูดซับดีขึ้น

การเลือก Activated Carbon ให้เหมาะกับการใช้งาน ควรอ้างอิงจากค่า ID ควบคู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น ประเภทของสารที่ต้องการกรอง ลักษณะของระบบน้ำ และงบประมาณ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่คุ้มค่าและปลอดภัยสูงสุดในการใช้งาน

 

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q: Iodine Number คืออะไร?
A: เป็นค่าที่บอกความสามารถของ Activated Carbon ในการดูดซับสารอินทรีย์ขนาดเล็ก โดยวัดจากปริมาณไอโอดีนที่สามารถดูดซับได้ต่อ 1 กรัมของคาร์บอน

Q: ค่า ID เท่าไรถึงถือว่าดี?
A: สำหรับงานกรองน้ำดื่มหรือระบบทั่วไป ค่า ID ที่เหมาะสมคือ 800–1000 mg/g ส่วนงานเฉพาะทางควรใช้มากกว่า 1000 mg/g

Q: ค่า ID ส่งผลต่ออายุการใช้งานหรือไม่?
A: ส่งผลโดยตรง ค่า ID ที่สูงกว่าจะมีพื้นที่ผิวมากกว่า จึงดูดซับได้มากและใช้ได้นานขึ้น

Q: ค่า ID เหมือนกับค่ากรองกลิ่นหรือไม่?
A: ไม่เหมือนกัน ค่า ID วัดการดูดซับสารโมเลกุลเล็ก ส่วนการกรองกลิ่นอาจต้องพิจารณาค่าอื่นร่วมด้วย เช่น Methylene Blue Number

Q: ควรดูแค่ค่า ID อย่างเดียวพอไหม?
A: ไม่พอ ควรดูคุณสมบัติอื่นร่วมด้วย เช่น ประเภทของรูพรุน ความหนาแน่น ความแข็งแรง และลักษณะของน้ำที่จะกรอง


หากต้องการที่ปรึกษาเรื่องคุณภาพน้ำเพิ่มเติม ติดต่อ....